Omroep Gelderland, 3 september 2017
Gastvrijheid – een gesproken column van Ellie Smeekens
Deze zomer heb ik, samen met mijn man, drie weken gelopen op een oud middeleeuws pelgrimspad naar Assisi, de stad van de Heilige Franciscus. De meesten van u misschien wel bekend. De heilige met een groot hart voor de armen, en met veel respect voor al het leven, vooral ook dat van dieren.
We hadden een lijstje bij ons met adressen waar we als pelgrim onderdak zouden kunnen vinden: hotels, campings, maar ook particulieren, kloosters en parochies die onderdak boden. Meestal moesten we daar een vast bedrag voor betalen, maar in kloosters, bij particulieren en parochies mochten we soms zelf bepalen wat we gaven.
Zij vroegen alleen maar een ‘don’, een gift, en lieten de hoogte daarvan aan ons over.
We zaten samen met een andere pelgrim aan tafel bij drie oudere vrouwen die actief waren in hun parochie. Eén van hen had heerlijk gekookt en we genoten van het eten en van elkaars verhalen. We logeerden bij een schaapsherder en hij nam ons mee naar zijn kudde. We aten bij een ouder echtpaar en speelden met hen een spelletje jeu de boules dat we verpletterend verloren.
Alle keren werd ik geraakt door de gastvrijheid van de mensen bij wie we verbleven.
Ze deden hun uiterste best om het ons, vreemdelingen, naar de zin te maken. Ze deelden voor een avond hun leven met ons. Het ontroerde me dat ze mensen die ze niet kenden, toelieten in hun privésfeer. Dat ze geïnteresseerd waren in ons en in onze verhalen.
Het liet me voelen hoe belangrijk en hoe weldadig gastvrijheid is.
Ik werk als pastor in een inloophuis en ben dan, samen met veel vrijwilligers degene die gastvrijheid biedt aan mensen. Het was voor mij heel bijzonder om aan de andere kant, de kant van de gast, te staan. Om te ervaren hoe weldadig het kan zijn om gastvrij ontvangen te worden. Zeker in een situatie waarin je vreemdeling bent, je je misschien wat onzeker voelt omdat er weinig of niets vertrouwd is. Ik voelde me letterlijk als mens gezien en erkend.
Dat gaf grond onder de voeten in een situatie waarin alles en iedereen nieuw is.
Gastvrijheid is in alle godsdiensten een belangrijk thema.
Bij Joden is het de gewoonte om bij bijzondere gebeurtenissen tenminste één stoel onbezet te laten. Een stoel voor de onverwachte gast, voor Elia, de profeet die ten hemel is opgestegen en van wie men verwacht dat hij op enig moment, je weet nooit wanneer, terug zal komen om de komst van de Messias aan te kondigen.
Ook in kloosters wordt veel waarde gehecht aan gastvrijheid. In elke gast kan God zelf je tegemoet komen. Een bijbelse gedachte die heel treffend verwoord wordt door de evangelist Matteüs. Jezus Christus zegt in een visioen over het einde van de tijden: alles wat jullie gedaan hebben voor één van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, – voor een mens in nood – hebben jullie voor mij gedaan.
Dit geeft een ongekende diepte aan gastvrijheid.
En het verwoordt heel radicaal de wederkerigheid ervan.
Niet alleen de gast ontvangt, nl. gastvrijheid.
Ook de gastheer of gastvrouw ontvangt.
In de gast kan God zelf verschijnen, als je daarvoor openstaat.
De gast doet een appel op je en voed je menselijkheid en betrokkenheid bij anderen.
De gast kan je het geschenk van zijn of haar dankbaarheid geven.
De gast kan je in het gesprek met elkaar de rijkdom van nieuwe inzichten schenken.
Gastvrijheid is niet vanzelfsprekend. In onze samenleving is er een sterke tendens om die mensen die bij uitstek gastvrijheid nodig hebben; vreemdelingen, vluchtelingen, migranten eerder met argwaan dan met vertrouwen tegemoet te treden.
Het is ook lang niet altijd gemakkelijk om gastvrij te zijn.
Het kan wat van je vragen om je reserve of misschien zelfs je angst voor wat en wie vreemd is, opzij te zetten en over drempels heen te stappen.
Maar het levert je wat op.
Deze zomer heb ik weer mogen ervaren hoeveel vreugde en rijkdom er schuil kan gaan in gastvrijheid. De letterlijke gastvrijheid, maar ook de gastvrijheid als grondhouding tegenover onze medemensen, het openstaan voor elkaar.
Gast en gastgever kunnen er beiden meer mens van worden.
Geef een reactie